Tết đoan ngọ - Những điều có thể bạn chưa biết
Ở Việt Nam, gọi ngày Tết Đoan Ngọ là Tết giết sâu bọ, là
ngày phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài gây hại cho cây trồng trên
cánh đồng, trong đó nhiều loài sâu có thể ăn được và chúng được coi như là chất
bổ dưỡng
Trong văn hoá Việt thì ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch còn là
ngày giỗ Quốc mẫu Âu Cơ. Trong dân gian đã lưu truyền câu ca dao:
"Tháng Năm ngày tết Đoan Dương.
Là ngày giỗ Mẹ Việt Thường Văn Lang."
Ở vùng đồng bằng Nam Bộ Việt Nam thì ngày mùng 5 tháng 5
còn được gọi là ngày "Vía Bà", thờ Linh sơn Thánh mẫu trên núi Bà Đen
Các hoạt
động chính vào Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ là dịp người ta thường ăn tết ở nhà với gia
đình. Buổi sáng sớm ngày Tết Đoan Ngọ người ta ăn bánh tro, chè hạt sen, trái cây,
và rượu nếp để giết sâu bọ, bệnh tật trong người. Thường lệ người ta ăn rượu nếp
ngay sau khi họ ngủ dậy.
Người ta cúng lễ cho một tiết mới, mừng sự trong sáng và
quang đãng.
Nhiều người tắm nước lá mùi để phòng bệnh và tẩy trừ "sâu
bọ". Nhiều địa phương ở ven biển đúng giờ ngọ họ đi tắm biển. Tại vì ngày
này, theo quan niệm dân gian khí dương mạnh nhất trong năm, người ta cúng lễ để
cầu an. Cũng theo quan niệm đó, các loại cây lá hái trong thời gian này có tác
dụng chữa bệnh tốt nhất nên các thầy thuốc thường lên núi hái thuốc.
Vào dịp Tết Đoan Ngọ, ai bị cảm cúm nên dùng năm loại lá: bạch đàn, xương rồng, ngũ trảo, dâu tằm ăn, và sả nấu nước xông để bớt bệnh. Người ta cũng tìm mua cành xương rồng bỏ trong nhà để đuổi tà ma.
Nét ẩm
thực đặc biệt của dịp này
Bánh tro đã trở thành món ăn truyền thống trong dịp Tết
Đoan Ngọ ở Nam Trung Bộ và Miền Nam Việt Nam. Bánh tro có nhiều tên khác nhau
như banh ú, bánh gio và bánh âm và có vài biến thể khác nhau theo điệu phương.
Người ta làm bánh bằng gạo đã ngâm từ nước tro được đốt bằng củi các loại cây
khô hay rơm, gói trong lá chuối. Bánh tro dễ ăn, dễ tiêu làm mát ruột, thường
ăn với đường hoặc mật.
Ở miền Bắc, ngày này các gia đình thường làm các món từ vịt,
đặc biệt là tiết canh vịt (nhưng những năm gần đây, sau khi có dịch cúm gia cầm
thì người ta hạn chế ăn.) Nhưng dường như các chợ ở miền Bắc và Bắc Trung Bộ những
ngày trước và trong Tết Đoan Ngọ thường rất rộn rã việc mua bán vịt sống.
Rượu nếp hay cái rượu cũng là món ăn được nhiều người ưa
thích trong tết Đoan Ngọ. Uống rượu hoặc ăn rượu nếp giết sâu bọ.
Chè hạt sen nấu cùng bột sắn dây và chè đỗ đen có tác dụng
giải nhiệt. Tiết trời đầu tháng 5 nắng nóng, dễ sinh các bệnh nhiệt trong người,
chè hạt sen, chè đỗ đen được nhiều gia đình lựa chọn làm món tráng miệng
(Sưu Tầm từ các nguồn)